Pawiak to dawne więzienie śledcze przy ul. Dzielnej 24 w Warszawie, zlokalizowane pomiędzy ulicami Dzielną i Pawią, zbudowane w latach 1830−1836. W latach 1939–1944 było największym niemieckim więzieniem w Generalnym Gubernatorstwie. Budynek Mauzoleum został wybudowany na ocalałych fundamentach i zachowanych fragmentach piwnic oddziałów VII i VIII dawnego więzienia.
